You are here
Cois Fhairraige
-
an-rud
Ciall nó Míniú (Gaeilge): a.f. .i. bron, cás, meas. cion
Sampla(í) Úsáide: "Bhí an-rud aige orm" (4) (1a) .i. Bhí an-mheas agus an-chion aige orm. "Bhí sé an-rud leis" (3) .i. i dteach an chorpáin.
Tuilleadh -
anabaidh
Ciall nó Míniú (Gaeilge): aid. .i. uathbhásach, iongantach mór
Sampla(í) Úsáide: "Bhí méid anabaidh ann" (3) "beithidheach anabaidh" (1a). "Is anabaidh an croidhe atá aige" (3) .i. is dona an croidhe atá aige.
Tuilleadh -
anachain
Ciall nó Míniú (Gaeilge): a.b. .i. mí-ádh, anró
Sampla(í) Úsáide: "Ní ag comhaireamh na hanachan é" (7) - a deirtear théis tagairt a dhéanamh do chailleamhaint, nó do thimpiste.
Tuilleadh -
anál
Sampla(í) Úsáide: "Thiubhradh sé anál dhuit" (23) .i. Thiubhradh sé deis dhuit "t'anál a tharraing", cáirde i gcúrsaí fiacha íoc.
Tuilleadh -
análach
Sampla(í) Úsáide: "Teach an-análach" (26) .i. teach bhfuil neart aeir ann, "Tá an seomra níos análaighe anois" (28) (thréis bheith plúctha).
Tuilleadh -
anam
Sampla(í) Úsáide: "Bhí sé ag cur a anam amach thar a bhéal" (3) .i. Bhí an-fhaitchíos air (agus é ag rith go h-iondúil). "I gcontabhairt a anama" (1) .i. i mbaoghal a bháis. "Bhí faitchíos m'anama orm" (1). "Rith sé leis i mbun a anama" (3) .i. "I mbárr a anama" (1). "le bun a anama! (27) id. "Bhí mé in achar a n anama" (33) .i. i mbaoghal báis. "Bhí a chroidhe is a anam ann" (27) .i. Bhí an dúil aige ann, an-grádh aige dhó. "Ní raibh anam duine ann romhan" (2) .i. Ní raibh deoraidhe..... "Tá sé ag díol a anama" (22) le fear siopa bhéadh ag camadh i dtaoibh meadhachana. "Chomh dubh le anam tincéara" (1)
Tuilleadh -
anam
Ciall nó Míniú (Gaeilge): a.f go h-anam .i. ar fad (focal nua-aosach?)
Sampla(í) Úsáide: "Chuir sé a chois go h-anam ann" (1). "Ghabhfadh sé air go h-anam" (1) .i. bheadh sé ag súdáireacht air, ag magadh faoi, go dona. "Muinuigheadh go h-anam é" (1a) .i. mionuigheadh go géar é.
Tuilleadh -
anam
Ciall nó Míniú (Gaeilge): (Níl aon bhrigh láidir le 'm'anam' in abairtí mar sin, níl ann ach sórt leath-fhocal atá an-choitcheannta ar fad - féach chomh lag is atá sé annseo "m'anam go ndeacha, feictear dhom").
Sampla(í) Úsáide: "Dair m'anam" (1), "Dair brigh m'anama" (1) "M'anam a dhia is do Mhuire" (1a). "M'anam go gcreidfinn é" (7) "M'anam go bhféadfá a rádh" (30). "Tá, a m'anam" (7).
Tuilleadh -
anastach
Ciall nó Míniú (Gaeilge): aid. .i. an-mhór, an-dona (le aimsir).
Sampla(í) Úsáide: .i. Aimsir anastach" (1a). .i. aimsir mhór, droch-aimsir, "Cárr anastach féir" (12) .i. Cárr mór féir "Is anastach an t-ualach móna é" (3). "Is anastach an fear é" (2). "Cloch anastach" (14).
Tuilleadh -
ancaire
Sampla(í) Úsáide: "Chuir mé ar ancaire í" (2). "Bhí sí caite ar ancaire ann" (1a). "Sé'n t-ancaire d'fhear é" (27) .i. fear mór láidir é.
Tuilleadh
Pages
